A SOMNAMBULIST WALKS, PAINGON SA POST |
Akong masunod ang linakwan ni Gerard, ang expert sa matang sa edad sa uk-ok. Kun di magduko, maghangad. Morag nagtan-aw sa layo. Way tingog ingon mang way kasikas ang tiil niini. Kay gawas nga untol-aginod kini siya molakaw, hilig sad siyag mountain shoes, nga ang lapa-lapa niini rubber. Di sama sa tik-tak nga kusog mohagtok sa sawg ang tikod, mao nang mas pabor sa mga tap dancers.
Si Gerard magstorya sa iyang kaugalingon samtang maglakaw. Di ba kaha siya mag-recite niadtong poem nga giulohag Romance Sonambulo ni Federico Garcia Lorca, usa ka kinatsila nga balak nga sigeg ihambog-yamyam sa mga taga-NCR nga literati. Sa iyang pagkairita sa hambog sa mga tagalog, iya kining gituyuan og memorize ang original niining beryson. Gani gi-recite na kini ni Gerard niadtong usa sa mga poetry readings namo. Time pa, unsa man diay ang padulngan niining gumalaysaya. Ambot. Basta lang. Gipatid-patid ko kining huna-hunaa samtang naglakaw ko paingon sa Post. Anha ko manaog unahan gamay sa crossing sa N.Bacalso ug V.Rama kay ang jeepney stop tua ra man didto. Ug dayon nakong balik sa agi, tabok sa dan paingon na sa V.Rama. Sa di pa ko motabok, ang una dayon nakong makit-an mao ang pution kaayong insik nga babaye nga tigbantay sa usa ka hardware sa di pa ko motabok sa eskina V.Rama. Pirmi siyang manampiling kada kita nako niya matag buntag. Daga pa ba kaha siya? ang pirmi kong pangutana sa kaugalingon. Inig abot nako sa atbang, naa dayon ang Elvis Enterprises. Negosyo sa pamilya sa kong miga nga taga Cebu Doc, occupational therapy student, graduating na. Kaniadto, magsinuwatay mi niya, apan gawas nga short-lived, intermittent sad ang correspondence. Gani, kadtong naka-chance na mig kita, naundang dayon. Taas pa siya nako ug mas taas pa gyud niya ang iyang uyab. When we introduced ourselves, apil na iyang uyab, mora kog kiko nga nagtan-aw nila. Parison kaayo silang duha. Inig abot unahan sa Elvis, naay carenderia sa eskina going San Carlos, ang among alma mater ni Gerard sa elementarya. Ang maong carenderia, pirming naay paksiw. Tingali mao pa to ang mga sobrang lechon manok ug baboy nga wa mahurot og pulotan sa miaging gabii. Anhi mi diri usahay mangaon. Tabok sa dan mao ang huwatanan sa mga kutsero nga padung sa B. Rodriguez. Dinhi nako makit-an usahay si Cosme, ang partner kaniadto ni Porto sa Milyonaryong Mini. Dinhi nako mahibaw-an daghan diay siyag patik. Ubos pas singil sa jeepney ang sa tartanilla. Pero lagi, mas pilion kong maglakaw. Ambot ngano. Daghan ang mga opinyon bahin sa paglakaw. Matud pa sa mga igsuon natong Muslim, hilabi na ubos sa Sufi Orders, naay gitawag nga sihayat or errance sa ininglis pa. Naay rhythm sa paglakaw nga makapa-dissolve sa dan, sa espalto, sa yuta nga maoy atong attachments sa kalibutan, sa materyal nga kinaiyahan. Ining paagiha, mora tag "dead man walking," kay samtang naglakaw ang buhi natong lawas, nahilangit na ang atong kag. Sa kinatumyan, ikaw mahimo na ang dan mismo ug di na mao ang naglakaw sa dan. You become the "way", and no longer the "wayfarer." Imong na lang labyan ang panahon. Di na ang panahon molabay nimo. Ang mga Muslims man gud inila sa ilang pagka-pilgrims. Gani sa buwan sa Hajj, moadto kini sila sa Mecca, Saudi Arabia aron lang sa pag-apil ining tinuig nga baktas paingon sa kahon nga bay ni Abraham. Si Basho usab, kadtong Hapon nga magbabalak, aduna puy lahi nga matang sa lakaw nga gihimo. Di siya mabalaka kun pipila na ka takna ang iyang giusik-usikan, mora siyag hangin ug panganod nga bisan asa na lang moanod-anod. Lakip na ang mga buwak, iya gyung gigastohag panahon. Apan niya pa, "But somehow I've been able to make a living this way, and so in the end, unskilled and talentless as I am, I give myself wholly to this one concern, poetry." Sa ato pa, ang paglakaw ni Basho, usa ka higayon diin iyang masinati ang mga balaknong kamatuoran sa kalibutan. Nakapahinumdum ni nako sa giingon ni Michael Ondaatje sa iyang novel nga The English Patient. Niya pa, "A novel is a mirror walking down the road." Ang pilosoper nga si Soren Kierkegaard naa say laing opinyon mahitungod sa paglakaw. Matud niya, ang paglakaw tambal, usa ka paagi aron makab-ot ang usa ka "state of well-being." Kay kon magpuyo ka, dugokan ka sa klasi-klasing espirito sa sakit. Mao nang si Pareng Soren, maglakaw kanunay aron mahilayo sa sakit. Kay kana gung maglakaw ta, mas daghan tang makit-an: mga manag-uyab nga hugot pas bisagra, mga bata nga namaligyag trapo, mga manoy nga manitsit gyapog mga daga, mga hubog nga na-knocked-out na, mga lungag-lungag sa dan, mga bagag nawng nga snatcher, mga babayng kusog mamalikas, ang kapin sa gatos ka poste sa mga islands subay sa Osmeña Boulevard, mga anino sa mga tawong nag-inusara. Ingon pa ni Resil Mojares, mokatap sa huna-huna ang pagkaamgo samtang maglakaw sa dan. Niya pa, " by walking, we imbue an expanse of space with something of our personal presence (or signature, if you will) - how, in an intimate sense, we inhabit places." Usahay, kanang maglakaw ta tunga sa dan, ingnon dayon tang "Mora kag nakatag-iyag dan." Sa tinuoray lang, absent-minded ko molakaw. Hilabi nag nag-inusara. Mao nang pirming mapandol. Usahay gani, mabangga sa poste. Naay mga tawo nga tapolan molakaw. Naanad tingali sa Holiday. Usahay sa wa pa gani moabot sa katunga ang baktas, moreklamo dayon. Aduna puy uban nga kusog mokatkat og bukid kay mountaineer kuno ug mahiligon sa adventure, apan tapolan molakaw sa siyudad. Nakalimot sila nga sa panahon karon, ang tinuoray og ang mas challenging nga hiking mao kanang naa sa siyudad. Mas lisod ang terrain, mas treacherous. Di lang ang literal nga lakaw ang akong gipasabot. It's about the different walks we do in our lives. Di kanang mga lakaw nga dinaghan, mga processions, pilgrimages, walks for a cause, mga parade, ug uban pa. They don't give much chance to individuals to exhibit individuality. Ang iyang virtue naa sa iyang kadaghanon. Naa sa binagsang baktas ang true test sa tawo. Ang akong gibiliban kaniadto kadtong maestra sa usa ka isla dapit sa Romblon nga wa gyud buhii ang ballot box sa dihang imbargohon na unta kini sa mga armadong ballot snatchers. Makusganon siyang mikupot niini hinungdan nga wa makaagwanta ang mga armadong tawo. Diha-diha, napagngan sa Mercury ang dan ug ang lakaw sa kinabuhi ni Ma'am natapos. Gibiyaan siya sa iyang mga kauban. Didto ko mibilib sa maestra. Nothing is more heroic than pursuing a walk abandoned by others. Kay sa binaghan gud, dako ang tendency nga maapilan og mga groupees, mga conformists, opportunists, puritans, mga minors, sold-outs, ug mga invalids. Mao kining mga tawhana nga moisog lag naa sa grupo. They chose to seek the convenience of a bandwagon. They found a principle in convenience. Ni Gary Granada pa, sila ang "mga nanood lamang sa ligtas na tabi." Mao kini ang batasan sa mga trapo, traditional politicians. Dayon silag layat sa koral kung asa tung kusog-kusog nga partido. Turncoatism, sa ininglis pa. Duna puy nagsakaysakay lang og partido kay dagkog budget sa kampanya. Mao na sila. Bilib unta ko ni Aquilino Pimentel, diin kadtong iya gyung gipadayon ang iyang kampanya batok sa dagdag-bawas, apan karon misakay na pud siya sa Mercedes nga jeep ni Erap. Makalibog ang ilang baruganan. Kay kung sutaon, kitang tanan nag-agad lang sa atong kaugalingong kaikag molakaw. Tingali, ang sukod sa tawo mao ang suma total sa dan nga iyang nabaktas. Tinuod, di sayon buhaton ang gihimo sa mga Muslim nga sihayat, sa mga Buddhist ang pagka-ascetic ug ang meditation, ang kaisog ni Ma'am. Karong panahona, lisod subayon ang musika daplin sa dan sa atong tagsa-tagsang kinabuhi. Sugod pas atong pagkahulma sud sa tiyan ni Motherdear, nabungol na kita sa kasaba sa kalibutan, sa presyo sa pagpanganak sa ospital, sa tuition fee inig eskwela, sa presyo sa gasolina, sa kamahal sa bugas, sa mga bulatik sa mga pulitiko, sa mga oportunistang kusog mosyagit og "Mabuhay!" ug dayong panukmod sa uban. Lahi nga matang sa paglakaw ang akong gihimo paingon sa Post. Mora kog naglakaw taliwa sa damgo ug pagkaamgo, between dream and wakefulness, between dumb animation and sound judgement. Niadtong naa pa sa formative stage kining mantalaana, di nako maklaro kon nahinanok pa ba ko o nagmata na. Mapandul ta usahay. Di nako maklaro ang rhythm sa dan, ang sihayat. Kay lagi bungol ta sa musika sa kinabuhi. Daghan ang mga storya nga nahitabo sud sa kaugalingon, mga pagtimbang-timbang. Tinuod, ang Post ideya siya nga hinog na sa panahon, but it's also an idea whose rewards are a bit farfetched. Apan sa ako pang silingan, "A buang ray di mahadlok." Ang institution kuno, matud pa ni Tatay Ralph Waldo Emerson, is the lengthened shadow of one man. Apan ang Post, kay coop man, tingali bayag anino ni sa mga dawinding nagkapundok. Ug kining aninoha, nahimong anino sa higanti. Aw, unsa ba. Usa ka matang sa somnambulism ang akong paglakaw paingon sa Post. Sagol alimungaw, sagol lingaw-lingaw. Naay pagkabuang, naa puy pagka-bright. Usahay gaan ang tiil, usahay bug-at. Usahay makalingig gwapa, usahay mapandol. Apan hagbay ra kong miabot. Taudtaud nang nalingaw. Nagbalhin-balhin na mig muse ni Gerard. Tingali didto namo nadunggi ang among sihayat. Storya na lay ato ba.
Ugma, sugdan na nakog memorize ang Road Less Traveled ni Robert Frost. Ikaw sad.
|